ลูกสะบ้าอักเสบ (Patella Pain) เกิดจากการวิ่ง จริงไหม? | รู้เท่าทันเพื่อป้องกันอาการเจ็บเข่า

การวิ่งถือเป็นการออกกำลังกายยอดนิยมที่ช่วยให้สุขภาพแข็งแรง แต่สำหรับหลายคนกลับพบว่าเกิดอาการเจ็บบริเวณหัวเข่าหลังวิ่ง โดยเฉพาะ อาการลูกสะบ้าอักเสบ (Patella Pain Syndrome) ซึ่งมักเกิดขึ้นในนักวิ่งมือใหม่และผู้ที่วิ่งเป็นประจำโดยไม่มีการดูแลร่างกายที่เหมาะสม บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักว่า การวิ่งทำไมถึงเป็นสาเหตุของลูกสะบ้าอักเสบพร้อมแนวทางป้องกันและรักษา

ลูกสะบ้าอักเสบคืออะไร?

ลูกสะบ้า (Patella) คือกระดูกบริเวณหัวเข่าด้านหน้า ซึ่งมีหน้าที่ช่วยในการงอ-เหยียดเข่าอย่างราบรื่น เมื่อเกิดการอักเสบหรือเสียดสีระหว่างลูกสะบ้ากับกระดูกต้นขา จะทำให้รู้สึกเจ็บบริเวณด้านหน้าของเข่า อาการนี้เรียกว่า ลูกสะบ้าอักเสบ หรือ อาการเจ็บหัวเข่าจากลูกสะบ้า

ทำไมการวิ่งจึงเป็นสาเหตุของลูกสะบ้าอักเสบ?

1. ใช้งานหัวเข่าซ้ำๆ โดยไม่มีการฟื้นตัว

การวิ่งเป็นการเคลื่อนไหวที่ใช้ข้อเข่าอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะบนพื้นแข็ง หากไม่มีเวลาพักฟื้นเพียงพอ จะเกิดการสะสมของแรงกดและแรงเสียดทานที่บริเวณลูกสะบ้า

2. วิ่งด้วยท่าทางที่ไม่ถูกต้อง

การวางเท้าที่ผิด เช่น วางเท้าเฉียงเกินไป หรือการลงส้นแรงเกิน อาจทำให้แรงกระแทกถ่ายเทผิดจุด ส่งผลให้เข่ารับภาระมากเกินไปจนเกิดการอักเสบ

3. กล้ามเนื้อรอบเข่าอ่อนแรง

โดยเฉพาะกล้ามเนื้อควอดริเซ็ปส์ (Quadriceps) และกล้ามเนื้อสะโพก หากอ่อนแรงจะส่งผลให้ลูกสะบ้าขยับผิดแนว ทำให้เกิดแรงเสียดสีมากขึ้น

4. รองเท้าวิ่งที่ไม่เหมาะสม

การใช้รองเท้าที่ไม่รองรับแรงกระแทก หรือหมดสภาพ อาจส่งผลให้หัวเข่าทำงานหนักเกินความจำเป็น

อาการของลูกสะบ้าอักเสบจากการวิ่ง

• ปวดบริเวณด้านหน้าหัวเข่า โดยเฉพาะเวลานั่งพับเข่า หรือเดินขึ้น-ลงบันได

• รู้สึกเหมือน “ลั่น” หรือมีเสียงดังในหัวเข่าเมื่อเคลื่อนไหว

• อาการจะรุนแรงขึ้นเมื่อวิ่ง หรือออกแรงมากๆ

• บางรายอาจมีอาการบวมเล็กน้อยบริเวณหัวเข่า

การรักษาและการฟื้นตัว

1. พักและหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ใช้เข่ามาก

หยุดวิ่งชั่วคราว และหันไปทำกิจกรรมที่ไม่ลงน้ำหนักมาก เช่น ว่ายน้ำ หรือปั่นจักรยานเบาๆ

2. ประคบเย็น

ช่วยลดการอักเสบในช่วง 48 ชั่วโมงแรก

3. บริหารกล้ามเนื้อรอบหัวเข่า

ควรปรึกษานักกายภาพบำบัด เพื่อทำแบบฝึกกล้ามเนื้อควอดริเซ็ปส์และสะโพก เพื่อปรับสมดุลการเคลื่อนไหว

4. ใช้อุปกรณ์พยุงเข่า (Knee Brace)

ช่วยลดการเคลื่อนไหวของลูกสะบ้าและกระจายแรงกด

วิธีป้องกันลูกสะบ้าอักเสบจากการวิ่ง

• อบอุ่นร่างกายก่อนวิ่ง และยืดกล้ามเนื้อหลังวิ่งทุกครั้ง

• เลือกพื้นผิวที่เหมาะสม เช่น ลู่วิ่ง หรือพื้นยาง

• ใส่รองเท้าที่มีการรองรับแรงกระแทกดี และเปลี่ยนเมื่อเสื่อมสภาพ

• เพิ่มระยะทางหรือความเร็วอย่างค่อยเป็นค่อยไป

• ใส่สายรัดเข่าก่อนและระหว่างวิ่ง เพื่อช่วยกระกายแรงกดทับที่ลูกสะบ้า

• เสริมสร้างกล้ามเนื้อขาและสะโพก อย่างต่อเนื่อง

แม้การวิ่งจะเป็นกิจกรรมที่ดีต่อสุขภาพ แต่หากละเลยเรื่องท่าทาง กล้ามเนื้อ และการพักฟื้น อาจทำให้เกิดปัญหาอย่าง ลูกสะบ้าอักเสบจากการวิ่ง ได้ การรู้เท่าทันสาเหตุ อาการ และวิธีดูแลรักษา จะช่วยให้คุณวิ่งอย่างปลอดภัยและสนุกกับการออกกำลังกายอย่างยั่งยืน